Η πανδημία εγκατέστησε νέες πραγματικότητες, η σοβαρότερη από τις οποίες είναι η ραγδαίως συντελούμενη μετάβαση της χώρας στην ψηφιακή εποχή και ο ολοκληρωτικός ψηφιακός μετασχηματισμός της δημόσιας διοίκησης.
Αυτή η μεταβολή είναι ποιοτική με αμφίδρομα στοιχεία, γιατί εν δυνάμει μπορεί να βάλει διπλό πρόσημο (+/-) στον κρίσιμο παράγοντα της Ανεργίας. Την μειώνει και την αυξάνει ταυτόχρονα.
Πως γίνεται αυτό; Επιβάλλοντας τον αναπροσανατολισμό της εκπαίδευσης και της εργασίας, στρέφοντας ανθρώπινο δυναμικό προς νέες δεξιότητες που θα ανακηρυχθούν περιζήτητες και στέλνοντας άλλες στο νεκροταφείο των αναλογικών επαγγελμάτων.
Το τελικό ισοζύγιο άγνωστο.
Η λήγουσα δεκαετία 2010-2020 της ενηλικίωσης πλέον το 21ου αιώνα και της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης χαρακτηρίστηκε από την επέλαση της «τεχνολογίας» σε εισαγωγικά, μιας τεχνολογίας με την οποία το κοινό κατατρίβεται κατά κόρον πλην όμως, επιδερμικά.
Κινητό, αυτοαναφορικότητα (selfies), κοινωνική δικτύωση.
Η ψηφιακή μετάβαση αφορά προς το παρόν εφαρμογές, οι οποίες σε άλλες χώρες είναι ρουτίνα από 20ετία, τουλάχιστον.
Διανύουμε τον 21ο αιώνα αλλά η ψηφιακή μονοθεματικότητα καλά κρατεί ακόμα.
Παραδείγματος χάριν στην χώρα μας η κυβέρνηση δεν έχει πει λέξη για τον τρόπο διεξαγωγής μιας κυρίαρχης διαδικασίας, που είναι η τελική και υπέρτατη δοκιμασία των ορίων κάθε κυβέρνησης.
Το benchmark της εκλογικής διαδικασίας.
Δεν είναι μυστικό. Είναι κοινό μυστικό...
και κοινώς παραδεκτό πως η έκβαση των εκλογικών αναμετρήσεων δεν καθορίζεται από αυτούς που ρίχνουν την ψήφο (εκλογικό σώμα), αλλά από αυτούς που την καταμετρούν στο τέλος (απρόσιτες ΣΔΙΤ).
Οι υποψήφιοι (κόμματα και άτομα), μετέρχονται εξίσου έωλων μεθόδων για να επικρατήσουν φίλων και αντιπάλων (εσωκομματικών και εξωκομματικών) σε σταυρούς. Η διάβρωση και η σήψη είναι όπως οι ιοί. Δεν κάνουν διακρίσεις σε πολιτικούς χώρους. Τα διαλυτικά φαινόμενα υπάρχουν παντού απομακρύνοντας τον έντιμο πολίτη από τις πολιτικές διαδικασίες.
Οι εκλογές όπως τις ξέρουμε δεν διεξάγονται αδιάβλητα.
Διασφαλίζουν μόνο την μυστικότητα της ψηφοφορίας όσον αφορά την ανωνυμία του εκλογέα μέσα στο παραβάν.
Η καταμέτρηση και τα τελικά αποτελέσματα επαφίενται στην καλή πίστη (και την αφέλεια) σε μια αόρατη οντότητα, στην οποία έχει ανατεθεί κεντρικά ο έλεγχος του τελικού αποτελέσματος.
Το σύστημα διεξαγωγής των εκλογών με «χαρτί και μολύβι»: ψηφοδέλτιο-σταυρός (ή προσταυρωμένο…)-κάλπη–καταμέτρηση–σάκος–υπουργείο εσωτερικών–ηλεκτρονικό σκότος–ανακοίνωση αποτελεσμάτων από απρόσιτες συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, είναι θνησιγενές.
Νεκρό από γενέσεώς του.
Λεπτά επεξεργασμένο και μελετημένο για να διαιωνίζει την αναξιοκρατία, την πολιτική συναλλαγή και την διαφθορά, την μη ισότιμη συμμετοχή στα κοινά.
Είναι λοιπόν σχήμα οξύμωρο η κοινωνία να κατατρίβεται εντατικά με την «τεχνολογία» αλλά να μην έχει πέσει στο τραπέζι του δημόσιου διάλογου μια συζήτηση για την απελευθερωτική χρήση της Τεχνολογίας στις εκλογές, με στόχο την διαφάνεια, το αδιάβλητο των αποτελεσμάτων, την ταχύτητα διεξαγωγής, την μείωση του κόστους, του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της αναστάτωσης εξ αιτίας των μετακινήσεων.
Ο δάκτυλος επί των άϋλων τύπων των ηλεκτρονικών ήλων για την ολοκλήρωση των θεματικών ψηφιακών πεδίων με την κορωνίδα της ψηφιακότητας δεν έχει τεθεί ακόμα.
Όχι πια χαρτί και μολύβι, όχι ψηφοδέλτιο-στιλό-σταυρός. Αλλά, ηλεκτρονική ψηφοφορία. Οι εκλογές δεν είναι μόνο οι νικητές και οι ηττημένοι.
Είναι το εκλογικό σώμα των εκατομμυρίων πολιτών που αφιερώνουν μία ολόκληρη ημέρα σε μετακινήσεις για την «εορτή της δημοκρατίας».
Είναι και οι 156.000 πολίτες που αποτελούν τις εφορευτικές επιτροπές στα 39.000 περίπου εκλογικά τμήματα, με τον δικαστικό αντιπρόσωπο επικεφαλής, αλλά και κάποιες άλλες δεκάδες χιλιάδες εκλογικοί αντιπρόσωποι των κομμάτων στα εκλογικά τμήματα ανά την επικράτεια.
Είναι το κόστος των ψηφοδελτίων, της εμφακέλλωσης, των μετακινήσεων.
Είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Το αίτημα είναι υπερώριμο σε μια χώρα που τρέχει κατοστάρι στην ψηφιακή λεωφόρο (καθώς λένε) η διενέργεια ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, η θεσμοθέτηση των εξ αποστάσεως εκλογών.
Το πλαίσιο
H διεξαγωγή ασφαλών και αδιάβλητων εκλογών συνιστά ένα μέγιστο ζήτημα εθνικής ασφάλειας για όλα τα κράτη. Εδώ και μία δεκαετία ο τομέας της κυβερνοασφάλειας εξερευνά τις δυνατότητες των ηλεκτρονικών συστημάτων διεξαγωγής εκλογών.
Τέσσερα είναι τα βασικά, λογικά ζητούμενα από ένα σύστημα διεξαγωγής εκλογών.
1. η διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου (ανωνυμία ψηφοφόρου)
2. η διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας εν συνόλω (το απαραβίαστο της κάλπης, η ορθή καταμέτρηση, το αναλλοίωτο των ενδιάμεσων –στο εκλογικό τμήμα- και των τελικών αποτελεσμάτων – όπου εν δυνάμει υπεισέρχεται η αόρατος χείρ μιας απρόσιτης σύμπραξης δημοσίου-ιδιωτικού τομέα)
3. η ταχύτητα διεξαγωγής της διαδικασίας και έκδοσης των αποτελεσμάτων
4. η διευκόλυνση του εκλογικού σώματος στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος
Και οι τέσσερις ανωτέρω βασικές απαιτήσεις, ανάμεσα σε άλλες όχι λιγότερο σημαντικές, καλύπτονται σήμερα διεθνώς από την ανοιχτή και κατανεμημένη πλατφόρμα διομότιμων κόμβων χρηστών Blockchain (τεχνολογία Aλυσίδας μπλοκ, ή Αλυσίδα σκέτο). Τα block-κρίκοι της αλυσίδας αντιστοιχούν σε πλαίσια επί της οθόνης με κρίσιμα δεδομένα της ψηφοφορίας σε οριζόντια κατανομή ανά εκλογικό τμήμα, όπως:
α. το σύνολο των εκλογέων στο εκάστοτε εκλογικό τμήμα
β. τον εκλογέα κρυπτογραφημένο
γ. τους συνδυασμούς
δ. την «ρίψη» της ψήφου στην ηλεκτρονική κάλπη
ε. την εμφάνιση της ψήφου κάθε (κρυπτογραφημένου) εκλογέα στην οθόνη για έλεγχο
στ. την εμφάνιση των αποτελεσμάτων ανά εκλογικό τμήμα για έλεγχο, επαλήθευση, επικύρωση.
Το blockchain διαθέτει κορυφαία τεχνικά εχέγγυα ασφαλείας για ένα τόσο μακράς πνοής έργο και θα βάλει την χώρα στα πραγματικά βαθιά νερά μιας τεχνολογίας που ήδη κλονίζει εκ θεμελίων πολλά απ’ όσα θεωρούμε δεδομένα.
Η αρχική πλατφόρμα blockchain δεν αφορά μόνο εξόρυξη κρυπτονομισμάτων.
Μεταγενέστερα, η προσθήκη του πρωτοκόλλου Smart Contract (Έξυπνα Συμβόλαια) από τον ιδιοφυή Vitalik Buterin επεξέτεινε την εμβέλειά της σε τομείς της δημόσιας διοίκησης και της κοινωνίας, όπως και στην εν λόγω εκλογική εφαρμογή.
Αδιάβλητες, αδιαμεσολάβητες, ασφαλείς, γρήγορες εκλογές
1. Η μυστικότητα (ανωνυμία του ψηφοφόρου) διασφαλίζεται με το κρυπτογραφημένο ιδιωτικό κλειδί του με το οποίο συνδέεται και ψηφίζει στο «ψηφιακό» εκλογικό τμήμα όπου είναι εγγεγραμμένος.
2. Το αδιάβλητο εν συνόλω της διαδικασίας (το αναλλοίωτο της ψήφου) εποπτεύεται και προστατεύεται σε πραγματικό εκλογικό χρόνο στην πλατφόρμα blockchain από τους συνδεδεμένους χρήστες της πλατφόρμας-εκλογείς και για το εκλογικό τμήμα όπου είναι αυτοί εγγεγραμμένοι (εάν διαθέτουν περισσότερους υπολογιστές μπορούν να παρακολουθούν ταυτόχρονα το αποτέλεσμα και στην Περιφέρειά τους και στην Επικράτεια!). Αυτοί, προβλέπει το σύστημα, και όπως είναι εύλογο θα παραμείνουν συνδεδεμένοι από το πρώτο έως το τελευταίο δευτερόλεπτο όσο διαρκεί η –ταχύτατη- ψηφοφορία στο Ψηφιακό Εκλογικό τους Τμήμα για να παρακολουθούν και να επικυρώνουν την απαραβίαστη εξέλιξη της διαδικασίας σε πραγματικό χρόνο. Στην παραμικρή εξωτερική ή εσωτερική απόπειρα αλλοίωσης δεδομένων (ψήφων ή ψηφοφόρου/ων) η πλατφόρμα ειδοποιεί αμέσως τους συνδεδεμένους και η διαδικασία "παγώνει" αυθωρεί. Κανείς δεν θα το επιχειρήσει για όποιον γνωρίζει τι εστί Blockchain.
3. Η ταχύτητα, όπως συνάγεται από το 2. απογειώνεται με την on line ψηφοφορία και τον οριζόντιο καταμερισμό ανά εκλογικά τμήματα. Τα αποτελέσματα εκδίδονται άμεσα σε πραγματικό χρόνο. Η ταχεία διεξαγωγή ορθώνει ένα τεράστιο και ουσιαστικά ανυπέρβλητο εμπόδιο σε κακόβουλες κυβερνοεπιθέσεις, που άλλες έχουν σκοπό να «ρίξουν» το σύστημα (λόγοι εθνικής ασφάλειας) και άλλες να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα (λογικά εδώ οι ύποπτοι και οι ένοχοι θα ήταν οι υποψήφιοι –κόμματα, άτομα-).
4. Η διευκόλυνση των εκλογέων είναι προφανής, με ψηφοφορία εξ αποστάσεως απαλλάσσονται από κάθε ταλαιπωρία μετακίνησης ανά την επικράτεια, η μείωση του κόστους διεξαγωγής και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, ομοίως.
Ο 21ος αιώνας διανύει ήδη την ενήλικη φάση του, αλλά στην Ελλάδα συμβιβαζόμαστε με ένα εκλογικό σύστημα απολιθωμένο, αδιαφανές, διαβλητό, διαμεσολαβητικό, αργόσυρτο.
Δεν υπάρχουν τα περιθώρια για δημόσιο διάλογο, αν πρέπει ή δεν πρέπει.
Η υιοθέτηση και η άμεση εφαρμογή των εξ αποστάσεως εκλογών είναι επιτακτικές.
Τα επιχειρήματα υπάρχουν. Παντού ψηφιακή μετάβαση αλλά στις εκλογές όχι;
Γιατί άραγε;
Ιδού η Ρόδος, ιδού το πραγματικό (ψηφιακό) άλμα. Το ποιοτικότερο όλων.